REIS VAN GEURNOTEN | 24-02-2023
De reis van geurnoten: hoe parfums samensmelten tot één geheel
Op enkele uitzonderingen na, bevatten parfums meerdere geurnoten. Ook bij jouw favoriete parfum zul je misschien niet begrijpen waarom die frisse citrusgeuren nou zo goed passen bij die houtachtige basisnoten, of de bloemige roos wordt versterkt door ambery labdanum. Ontdek hoe geurnoten samensmelten tot een verfijnd geheel, waardoor de meest unieke en zintuiglijke parfums tot stand worden gebracht.
De geschiedenis van parfum
Parfum is ontstaan vanuit de wens om te ruiken naar bloemen, kruiden en specerijen. Het eerste gebruik van geurende oliën en parfums dateert al uit de oudheid, toen priesters offervuren creëerden met balsemsoorten en kruiden. Vanaf de 12e eeuw toen de eerste destillatietechnieken ontstonden, kwam ook de wens om te ruiken naar de natuur. Destijds was er weinig verdieping in parfum: alles bestond uit één geur. Maar dat veranderde toen het eerste synthetische ingrediënt eind 1800 ontstond: coumarine, een hooi- en tabakachtig molecuul. Voor het eerst werden geuren met elkaar vermengd tot een uniek geheel. Het bij elkaar brengen van geurnoten werd een kunst: verschillende ingrediënten uit de natuur en de synthetische wereld werden samengesmolten tot een verfijnd parfum.
De kunst van gelaagdheid tussen geurnoten
Het samen laten smelten van geurnoten brengt complexiteit in parfum: er ontstaat gelaagdheid en een olfactorische samenstelling. Veel parfums maken daarom gebruik van een piramide, namelijk een top, hart en basis. Dit noem je ook wel een olfactorische piramide. De topnoten zijn de eerste noten die je ruikt wanneer je het parfum op je huid verstuift. Veelgebruikte geurnoten zijn bijvoorbeeld citrusvruchten, fruitige noten, kruiden en bloemige noten. Dat komt omdat deze frisse en vrolijke tonen sneller vervliegen en een aangenaam aroma achterlaten voor de hart- en basisnoten. Hoelang deze geurnoten te ervaren blijven verschilt per parfum en per ingrediënt.
Na de topnoten komt het hart vrij. Het hart kenmerkt zich door bloemige, houtachtige, groene en aromatische noten. Zowel hartnoten als basisnoten vallen minder op, maar zijn langer te ervaren. Deze hartnoten zorgen voor een kenmerkend en aangenaam parfum en worden gekozen vanwege hun rijke en complexe kenmerken. Tot slot openen de basisnoten zich. Het kan wel een uur duren voordat de basisnoten te ontdekken zijn, omdat dit de onderste laag van het parfum is, welke ook het langst te ervaren blijft. Basisnoten houden het parfum bij elkaar en versterken de hartnoten. Je vindt hier veelal houtachtige- en ambery noten zoals musk, vanille, patchouli en tonkabonen. Het geheel smelt samen tot een verfijnd en bijzonder parfum.
Hoe werken olfactorische portretten?
Een parfum dat een top, hart en basis heeft noem je een olfactorische piramide, maar er zijn meer olfactorische portretten in parfum. Zo creëert Matiere Premiere ronde parfums met één geurnoot als hoofdingrediënt. Denk bijvoorbeeld aan , Crystal Saffron , Neroli en Oranger en French Flower. Crystal Saffron draait bijvoorbeeld om saffraanolie uit Griekenland. Matiere Premiere wilde een “heldere, kristallijne saffraan” creëren, en gebruikte daarvoor musk habanolide om de helderheid en uitstraling van de saffraan te versterken. Ambroxan benadrukt het verslavende karakter, terwijl Somalische wierookolie de levendigheid accentueert. Het ‘ronde’ olfactorische portret is vervolgens een helder, crispy en schoon parfum dat anders is, omdat meestal juist de kruidige facetten van de saffraan worden geaccentueerd.
Het parfumhuis Fueguia gebruiken een tonische, dominante en sub-dominante noot in hun parfums. De tonische noot kun je vergelijken met een topnoot, de dominante noot met een hart noot en de sub-dominante noot met een basisnoot. In het geval van Fueguia zijn alle geurnoten tegelijkertijd te ervaren, in plaats van pas na een tijdje. Zo gebruikt het aromatische parfum Cactus Azul als eerste parfum ooit de geurnoot cactus. Fueguia laat het warme cederhout als tonische noot samensmelten met de cactus, dat ondersteund wordt door frisse munt als sub-dominante noot.
Parfumhuizen gebruiken dus verschillende olfactorische composities om een parfum de gewenste aroma te laten weergeven. Maar hoe worden deze geurnoten bij elkaar gekozen?
Zo combineer je geurnoten in parfum
Je kunt geurnoten categoriseren in families. Geurexpert en auteur Michael Edwards heeft het boek ‘Fragrances of the World’ geschreven, waarin het geurenwiel de basis vormt om parfums een plek te geven. Zo zijn geurnoten verdeeld in houtachtige, frisse, bloemige en ambery noten. Vervolgens kun je deze categorieën nog onderverdelen in subfamilies. Je kunt het geurenwiel vergelijken met het kleurenwiel: combineer geurnoten uit subfamilies die tegenover of ver van elkaar staan zodat ze elkaar kunnen contrasteren, waardoor ze eruit springen. Noten die dichtbij elkaar staan complementeren juist meer en zorgen voor een harmonieus geheel.Een verrassend kruidige houtgeur: Bois Impérial by Quentin Bisch
Het geliefde parfum Bois Impérial by Quentin Bisch is gecreëerd rond het kostbare en bijzondere akigalahout. Deze geurnoot is synthetisch en symboliseert patchouli en oud noten op de achtergrond. De groene basilicum uit Egypte zorgt voor een fris contrast, waarna zwarte peper uit Nepal juist een kruidige touch aan het geheel geeft. Vervolgens komt de aardse geur van vetiver uit Haïti naar voren, dat zich vermengt met ambery ambrofix uit suikerriet. Tot slot wordt patchouli gebruikt dat net zoals vetiver dichtbij de houtachtige geur van akigalahout ligt. Dit zorgt voor een harmonieus geheel waardoor het woody parfum ook groene, frisse en kruidige kenmerken heeft.Een gedurfde uitwerking van de roos: Radical Rose
Het parfum Radical Rose van Matiere Premiere is net zoals Crystal Saffron een ronde geur zonder top, hart en basis. Het parfum draait om de roos in haar puurste vorm. Daarvoor is de kostbare Roos Centifolia uit Grasse gebruikt, wat versterkt wordt door de pittige touch van kruidige saffraan en peperbessen. Beide geurnoten zitten in de kruidige en dus ambery geurfamilie, die dichtbij de bloemige roos staat. Dit zorgt voor een contrastrijk geheel dat de roos op een verrassend kruidige manier weergeeft. Vervolgens voegen de ambery labdanum en aardse patchouli een warme geurbeleving aan de roos toe. Deze geurnoten liggen verder van de roos, en zorgen daardoor voor een mooie balans. In plaats van de bloemige facetten van de roos uit te vergroten, kiest Matiere Premiere er gedurfd voor om warme en kruidige aroma’s tot uiting te laten komen.Uniek in parfum: de cactusbloem
Het eerdergenoemde Cactus Azul bevat de parfumolie van de cactusbloem als ster van het parfum. Deze geurnoot ervaar je als een groene mix met citrus- en aardetinten. Als eerste komt het rijke en houtachtige aroma van cederhout je tegemoet, een geurnoot die precies tussen de citrus- en aardse familie in zit. Deze noten complementeren elkaar en zorgen voor een mooi geheel. Vervolgens ervaar je frisse munt: een compleet ander ingrediënt waardoor de geurnoten eruit springen.
Een parfum vol contrasten: Citrus Batikanga
Thibaud Crivelli werd voor Citrus Batikanga geïnspireerd door de smaak van bergamotsap met chilipeper, geproefd op een hete dag in een exotische en kleurrijke omgeving. Het parfum contrasteert daarom door de samensmelting van citrusnoten met chili, waarna warme, houtachtige aroma's en mirre de geur verwarmen. Het resultaat is een creatie vol contrastrijke noten in een citrusachtig geheel.